Misschien heb je een collega, medestudent, broer, zus of een vriend met hoogsensitiviteit. In deze blog lees je heel wat over wat hoogsensitiviteit is, hoe het is om te leven met een hoogsensitief persoon en enkele ervaringen.
Wie ben ik?
Ik ben Michiel Meremans, ik volg Intercultural Relations Management aan de Thomas More hogeschool te Mechelen. Ik stel me hier kort even voor:
Ik ben 25 jaar en woon in Dendermonde, maar zit op kot in Mechelen. Naast deze opleiding heb ik ook een diploma Toerisme en Recreatiemanagement op zak. Als hobby probeer ik twee maal per week te gaan lopen en knutsel ik soms cadeaus in elkaar. Ik heb heel wat interesses, enkele hiervan zijn: archeologie, andere culturen, geschiedenis, cosplay, films, series, politiek, …. Daarnaast ben ik ook een extravert, hoogsenstief persoon.
HSP staat voor ‘een hoogsensitief persoon’ maar wat is hoogsensitiviteit?
Een HSP (highly sensitive person of hoogsensitief persoon) is iemand die gevoeliger is voor prikkels en indrukken dan de gemiddelde mens. HSP is geen ziekte of stoornis, maar een karakterkenmerk met verschillende eigenschappen. Het is aangeboren, zoals een natuurlijke oogkleur. Hij of zij neemt ook sneller subtiele dingen op in de stemmingen en lichaamstaal van anderen. Ze zijn ook gevoeliger voor geuren, geluid en licht. Door de gevoeligheid voor prikkels raakt de HSP sneller overbelast en heeft hij/zij behoefte om zich terug te trekken om deze prikkels te verwerken.
Een bron die voor mij nieuwe inzichten gaf binnen dit thema, was het boek van Elaine Aron. In haar boek ‘The Highly Sensitive Person’ legt de Amerikaanse psycholoog uit wat een HSP is a.h.v. van vele voorbeelden van zichzelf en geïnterviewde mensen. Een paar jaren geleden bracht ook journaliste Fleur Van Groningen een boek uit over dit onderwerp met de toepasselijke titel ‘Leven zonder filter’.
Ben jij hoogsensitief?
Hieronder kan je een link terugvinden om een test af te nemen. Als je minstens 14 van de 22 kenmerken hebt, dan ben je hoogstwaarschijnlijk een hoog sensitief persoon. Het is niet specifiek verbonden aan geslacht, de verdeling man/vrouw is fifty-fifty. De meeste HSP’s zijn introvert en slechts 30 % is extravert. Het verschil hiertussen is dat extraverte HSP’ers graag contact hebben met andere mensen. Hierdoor geraken ze wel snel overprikkeld en hebben even rust of tijd alleen nodig (maar nooit te lang).
https://www.hspvlaanderen.be/nl/aanbod/test-volwassenen-en-kinderen/zelftest
Het was mijn moeder die mij over HSP vertelde. Ze had een vermoeden dat ik dit zou kunnen hebben. Daarom stelde ze voor om zo’n test te doen. Daar merkte ik dat echt elke stelling op mij toepasselijk was. Ik was toen 17.
Ervaringen als HSP
Ik zal enkele ervaringen beschrijven. Deze zijn vaak gelinkt aan de verschillende zintuigen, maar ook de invloed van school en medestudenten zijn belangrijk.
Zien
Ik merkte voor het eerst dat ik hoog sensitief ben, toen ik overschakelde naar een andere school in een stad die ik niet kende. Hier waren veel meer mensen en het voelde alsof ik dingen beter hoorde en zag. Ik zag dingen gebeuren die anderen niet zagen. Ik kan dit gevoel het best vergelijken met de ‘Sherlock Holmes’ film met Robert Downey Jr in de hoofdrol. Je merkt elk detail op. Je ziet iemand die gaat oversteken en tegelijk zie je fietsers en auto’s aankomen. Je ziet het volledige plaatje. Dit ervaar ik ook, zelfs in schoolgebouwen. Op de hogeschool heb ik dit vaak nog. Ik zie wat er aan de hand is, hoe mensen het één zeggen maar iets anders bedoelen. Het is moeilijk te verklaren.
Horen
Toen mijn moeder mij na mijn eerste dag in de kleuterklas vroeg hoe het was geweest, antwoordde ik met “Veel lawaai”. De gevoeligheid voor te luide geluiden is één van de meest herkenbare kenmerken van een hoog sensitief persoon. We horen namelijk beter (of gevoeliger) dan anderen. Je kan als kind je ouders van een afstand horen. Op de trein kan je hele gesprekken meeluisteren. Sommigen noemen dit afluisteren, maar dit is meestal niet opzettelijk, we horen het gewoon.
Een ander voorbeeld gebeurde tijdens een examen Boekhouden. Het examen vond plaats in een grote zaal. Ik was geconcentreerd met mijn examen bezig, toen plots iemand een pen liet vallen. Ik schrok enorm! Het geluid kwam op mij over alsof er een bom was ontploft. Ik keek om me heen, maar iedereen was verder bezig met zijn examen. Niemand had een gelijkaardige reactie als ik.
Hoe het dan zit met feestjes, festivals, concerten…? Wel, dit hangt af van persoon tot persoon. Een concert of feestje kan gerust voor mij. Bij bepaalde feestjes moet ik tussendoor wel even naar buiten om wat frisse lucht te krijgen en even weg te zijn van het lawaai. Een festival is een overrompeling aan prikkels. Al die geluiden, geuren en mensen. Dat is een hel voor mij. Hoewel ik zo’n groepssfeer echt geweldig vind, vermijd ik dit dus.
Geur en smaak
Beiden zijn bij mij de minst gevoelige zintuigen. Maar ze blijven wel erg belangrijk: bij het koken, bijvoorbeeld, ruik ik vaak alle kruiden en groenten beter dan iemand anders. Ik kreeg dit door omdat ik bijna overal de geur van appelmoes rook (dacht ik). Tot ik besefte dat het kaneel was en ik sindsdien herken ik het van ver. Zelf doe ik elke dag parfum op omdat ik ervan geniet. Zelfs op kot heb ik geurstokjes en in mijn badkamer nog eentje extra. En ja, ik ben ook gek op geurkaarsjes (maar zo zijn er nog natuurlijk…).
Empathie (emoties verdragen van anderen)
Dit kenmerk is voor de meeste HSP’ers het duidelijkst aanwezig. Het is niet zo makkelijk om dit uit te leggen aan iemand die niet hoogsensitief is. Het hangt samen met de andere zintuigen, vooral met zien en horen.
Een HSP voelt aan wat iemand anders voelt. Wij dragen als het ware de emoties van de andere mee, tot op een zeker niveau. Bijvoorbeeld: een goede vriend had een aantal jaren een relatie. Toen hij zei dat het gedaan was, voelde ik zijn emoties. Natuurlijk kan ik niet zijn volledige verdriet delen, maar ik voelde mezelf ook verdrietig in deze situatie. Ik kon aan zijn gezicht zien hoe moeilijk hij het had. Mijn reactie is om iemand direct een knuffel te geven. Dat kan bij vrienden, maar bijvoorbeeld niet bij medestudenten.
Ik verwijs ook graag naar de titel van het boek van Fleur van Groningen: wij leven zonder filter. Bij de meeste mensen wordt dit gewoon aan de kant gezet en zij kunnen voortgaan. Maar als iemand je iets persoonlijks vertelt over hun leven en je voelt onmiddellijk zoveel compassie, dan is het zwaar om daar niets mee te doen. Het is niet ons leven, het zijn niet onze zaken, maar het is erg moeilijk om die bekommernis zomaar achter je te laten.
Intuïtie
Misschien is intuïtie voor sommigen niet speciaal of eerder iets dat onder bijgeloof valt, maar voor een HSP is dit toch een herkenbare eigenschap. Wij nemen informatie op door interactie, gesprekken, ervaringen, reizen, studies, … Met deze informatie kunnen wij dan advies geven. Bij mij gebeurt dit onbewust: ik voel me vaak de adviseur. Ik weet soms veel over bepaalde zaken of ik geef advies, maar dit is vaak puur intuïtief. Het is enorm moeilijk om uit te leggen, ik besef meestal pas na een gesprek dat ik mijn intuïtie liet spreken.
Perfectionisme/faalangst
Iets wat veel HSP’ers hebben, waaronder mezelf, is perfectionisme. We willen alles zo goed mogelijk doen en de best mogelijke versie van iets hebben. Dit kan een bepaalde taak, outfit of een blog zijn. Hieraan gelinkt is: de waardering of positieve feedback die je zoekt. Ik kan dit wel beamen. In relaties met vrienden of intiemere relaties wil ik graag waardering. Omdat ik alles zo goed mogelijk wil doen, is die waardering een soort beloning. Maar zelf ben ik soms wat te bescheiden en sla ik zo’n waardering of compliment snel af, ook al ben ik er erg blij mee.
Een component die samenhangt met perfectionisme is faalangst, de schrik dat je het niet goed genoeg gaat doen. Hierdoor doe je vaak minder en verwaarloos je je werk. Ook uitstelgedrag hoort erbij.
Rust
Rust is belangrijk. Dit kan zijn door na een werkdag even ontspannen in de zetel te zitten of even te gaan wandelen. Bij niet HSP’ers komt dit heel afstandelijk over, maar ik moet dit echt doen om verder te kunnen functioneren. Ik zit op kot met die reden: om altijd mijn ruimte, mijn plekje te hebben waar ik op mezelf kan zijn. Naar een serie kijken helpt wel om te ontspannen, gamen ook. Waar ik de laatste tijd het meeste van tot rust kom, is koken.
Overprikkeling
Wanneer een HSP’er zichzelf geen tijd geeft, kan hij/zij soms erg kwaad worden. Naasten kunnen niet direct vatten waarom. Dit komt doordat wij geen filter hebben. Ik kan soms heel gestresseerd raken of heel kwaad worden. Een dag later kom ik mijn excuses aanbieden, omdat ik dan weer gekalmeerd ben. Stress is een component dat aan die overprikkeling gebonden is. Ik heb het redelijk onder controle, maar het kan gebeuren dat dit zo zwaar wordt dat ik niet meer weet wat te doen vanwege alle binnenkomende prikkels.
Schoolomgeving
In een schoolomgeving verschilt dit natuurlijk van persoon tot persoon, introvert of extravert. Maar het kan soms zwaar zijn. Je bent vaak erg vermoeid na een schooldag of na een bepaalde les. Er zijn bijvoorbeeld in mijn opleiding mensen met veel energie en erg veel enthousiasme. Op zich zijn dit geweldige eigenschappen maar als deze mensen allemaal aan het praten zijn, kan dit soms te druk zijn.
Werkomgeving
De HSP wordt vaak omgeschreven als een type: adviseur of leerkracht. Ik zag mezelf altijd al zo, zelfs voordat ik wist dat ik een HSP ben. Ik gaf vaak advies aan mijn vrienden of had vaak een gedacht over mensen wat achteraf de waarheid bleek te zijn.
Voor een HSP’er kan het soms moeilijker zijn om in de bedrijfswereld te stappen. Je wordt er aangemoedigd om aan je eigen carrière te bouwen of zo snel mogelijk promotie te maken. Het doel is om uiteindelijk een leidersfiguur te worden maar dat is niet noodzakelijk. Wat vaak gebeurt, is dat een HSP zich sneller terugtrekt na een werkdag. Hij zal bijvoorbeeld niet mee iets gaan drinken. De persoon is overprikkeld en heeft dan wat tijd nodig om alles te relativeren. Iemand die niet HSP is, of niet weet wat het is, zal dit niet zo snel opmerken of begrijpen en het dus anders interpreteren.
Ik hoop dat deze blog jullie wat meer info over hoog sensitiviteit heeft bijgebracht. Hopelijk kan deze blog ook een verklaring opleveren waarom iemand op een bepaalde manier reageert of hoe je naar iemand kijkt.
Groetjes
Michiel
We are Organisatie & Management Mechelen 